Woningcorporatie Woonborg bouwt in het Drentse Nieuw-Roden 36 nieuwe woningen en in het Groningse Haren 32. Niet ‘gewoon’ BENG, zoals ze verplicht zijn, maar NOM- (Nul-op-de-meter)woningen. Om de huurders te helpen hun energiegebruik te beperken, krijgen ze besparende domotica van Theben en geeft het IRIS-monitoringssysteem van PureDomotica inzicht in opwek en gebruik. Dat heeft effect. Bij de opgeleverde woningen gaan bewoners bewuster om met energie, ze blijven vaker binnen hun energiebundel.
Het komt nog best vaak voor: huurders van energie-neutrale woningen die aan het eind van het jaar toch nog een forse narekening krijgen voor hun elektriciteitsgebruik. Omdat ze een jacuzzi hebben geplaatst of de verwarming constant op 24 graden hebben staan, met de ramen open. Daarmee gaan ze hun energiebundel te buiten en voldoet de pv-opbrengst niet. Dat wilde Woonborg voorkomen. NOM-woningen bouwen, dat kunnen ze inmiddels wel. De afgelopen vijf jaar hebben ze er 117 gebouwd. Een warmtepomp, een ventilatiesysteem, zonnepanelen, goede isolatie, en het concept staat. De corporatie zocht naar een aanvullend systeem dat bijdraagt aan beperkt en bewust energiegebruik bij de huurders.
Display geeft inzicht in opwek en verbruik
De huurders van de NOM-woningen betalen boven het sociale huurbedrag een vergoeding aan Woonborg: de energieprestatievergoeding (EPV). Daarmee kan de corporatie een deel van de investeringen in de duurzame energiemaatregelen terugverdienen. Om gebruik te maken van de EPV-regeling, moeten verhuurders in staan voor de energieprestaties van de NOM-woningen.
Woonborg ging in zee met PureDomotica voor de monitoring van het energieverbruik en -opbrengsten. Marco Weg, Project Development Manager bij PureDomotica: “Voor de EPV-regeling moet je onder meer het gebruik van de warmtepomp meten, van het ventilatiesysteem, warmwater en de netto opwek van de pv-panelen. Zodat inzichtelijk wordt dat de woning inderdaad energieneutraal is. Die data verzamelen wij vanuit energiemeters in de woning en sturen we naar de cloud.” De bewoners kunnen op een display in de woning zien hoeveel ze die dag opgewekt en gebruikt hebben, hoeveel er nog over is van hun energiebundel en hoe ze het doen ten opzichte van andere dagen, maanden of jaren.
Instrument om bundels te bewaken
Energiebesparing start met inzicht en bewustwording, geeft projectleider Jan van Goor van Woonborg aan. “Het problem met NOM was in het verleden dat bewoners geen beeld hadden van hun verbruik maar wel een contract hadden voor hun bundel. Als ze aan het eind van het jaar bij moesten betalen, was de wereld te klein. Nu hebben ze een instrument om de bundels te bewaken en daar op te sturen. Het kan niet meer als een verrassing komen als je aan het eind van het jaar moet bijbetalen.” Maar Woonborg wilde meer. In het huidige nieuwbouwproject kozen ze voor een aanvullend systeem: een combinatie van LUXORliving en KNX van Theben. Jan: “Doel daarvan is om nog meer energie te besparen met automatische schakelingen. Maar het doet veel meer dan dat.”
Duurzame woning nog duurzamer met domotica
Marco legt uit waarom. “Met hoogwaardige sensoren en actoren van Theben zorgen we voor automatische sturingen van de installaties. We schakelen het licht op beweging en de zonwering gaat op en neer op basis van een Theben KNX weerstation dat zes woningen tegelijk aanstuurt. Als er een rookmelder afgaat, gaat automatisch de ventilatie uit, de zonwering omhoog en de verlichting in de vluchtroute aan. Het zorgt dus niet alleen voor extra energiebesparing, het biedt ook extra comfort en veiligheid.” Het nieuwbouwproject dat PureDomotica, Theben en Woonborg nu samen uitvoeren, is aangemeld als pilot binnen een Europees onderzoek naar verduurzaming met eenvoudige domotica. Marco: “Met de data die we verzamelen, gaan we aantonen dat woningautomatisering duurzame woningen nóg duurzamer maakt.”
Kwaliteit verdient zich terug
De keuze voor kwalitatieve componenten verdient zich terug, weet Marco uit ervaring. Dat doet hem steeds weer bij Theben belanden. “De kwaliteit van de componenten bepaalt de kwaliteit van de metingen en van de woningautomatisering. En dat laatste is weer bepalend voor de tevredenheid van de huurders en de opdrachtgever. Theben staat voor kwaliteit, maar ook voor partnerschap. In de samenwerking leren we van elkaar, verbeteren we het concept continu. LUXORliving stelt ons in staat om bij sociale huurwoningen met zo min mogelijk toeters en bellen, zo veel mogelijk energiebesparing en comfort te bereiken. Zo eenvoudig in het gebruik dat ook oudere mensen er mee om kunnen gaan. Met de KNX-componenten hebben we keuzevrijheid in de toepassingen en kunnen we meer geavanceerde koppelingen creëren. We zijn heel tevreden met de ondersteuning en de inbreng van Theben. Woonborg ook. Ook de volgende nieuwbouwprojecten gaan we voor hen met dit concept en deze samenwerkingsvorm uitvoeren.”
Van klik-klak naar tiptoets
Voor Jan is het systeem onder de motorkap minder belangrijk. Belangrijker is dat het werkt en voordelen met zich mee brengt. “Tot op de dag van vandaag hebben we geen klachten gehoord over de systemen. De techniek zit erin, maar de bewoners hebben dat niet door. Ze hebben alleen geen ouderwetse klik-klak schakelaars, maar tiptoets bediening. Monitoring heeft het bewustzijn van het energiegebruik doen toenemen. Er komen weinig overschrijdingen voor en iedereen betaalt zonder morren de EPV.” PureDomotica houdt opvallende overschrijdingen in de gaten en fungeert als Servicedesk voor Woonborg als het gaat om klachten met de installaties. “Door monitoring van de installaties, is nu snel te achterhalen wat er aan de hand is, wie daarvoor ingeschakeld moet worden en welke onderdelen de installateurs mee moeten nemen. Dat scheelt onnodige transportbewegingen van Woonborg-busjes die eerst de situatie moeten gaan inschatten. 50% van de klachten kan nu met data-analyse en één telefoontje snel en effectief worden opgelost. Ook kunnen we onderhoud nu beter plannen waardoor reparatiekosten afnemen,” geeft Jan aan. Aan de achterkant besparen deze systemen de woningcorporatie veel geld. Wat ze aan de voorkant weer kunnen investeren in het automatiseringsconcept.
Nog een stapje verder
PureDomotica heeft inmiddels de opdracht gekregen om nog eens 82 woningen uit te voeren met ditzelfde concept. Marco: “Daar gaan we nog een stapje verder. We gaan daar ook de temperatuurregeling sturen. Dat doen we per zone, door middel van de temperatuursensoren die in de iON-schakelaars van Theben zitten. Nieuw is ook dat we storingen en afwijkingen in het warmtepompsysteem daar direct kunnen uitlezen. Waardoor er nog beter gestuurd kan worden op calamiteiten, onderhoud en beheer.”
Toegepaste Theben producten:
- Schakelaars: LUXORliving iON2 en iON4
- Aanwezigheidssensor: thePrema S360 KNX
- Weerssensor: LUXORliving M100
- Weercentrale: LUXORliving M130
- Binaire actor: TA 4 S KNX
- Jaloezieactor: 4 en 8-voudig: JM 8 T KNX, JM 4 T KNX
- Schakelactor: RM 16 S KNX
- Voeding: PS 160 MA T KNX
- Verwarmingsactor: HMT 6 S KNX
